Potrzebuję obsługi firmy

Wraz z rozwojem technologii i transportu rosną też możliwości zatrudnienia w innych krajach. Obecnie niemalże każdy może wyjechać za granicę w celu znalezienia pracy. Norwegia jest krajem, który daje wiele możliwości zatrudnienia w wielu dziedzinach przemysłu, handlu czy budownictwa. Norwegia, jako członek Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ma bardzo prosty i przejrzysty system uregulowania prawnego pobytu na terenie kraju. Wszystko to jest bardzo korzystne zarówno dla pracowników jak i pracodawców.

Spis treści:
Pobyt w Norwegii
Potrzebne dokumenty
Umowa o pracę
Formalności i obowiązki pracodawcy
Warunki pracy
Wypłata
Podatki, składki i koszty związane z utrzymaniem pracownika
Związki zawodowe w Norwegii
Prawo, ustawy i kodeksy dotyczące zatrudnienia

Każdy kto chce podjąć pracę w Norwegii na stałe musi najpierw ubiegać się o pozwolenie na stały pobyt w kraju. Jest to bardzo prosta procedura, możliwa do przeprowadzenia zarówno w Polsce jak i w Norwegii. Jest tak, ponieważ Norwegia nie jest członkiem Unii Europejskiej, ale jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dzięki temu możemy przebywać w tym kraju bez wizy lub pozwolenia przez 3 miesiące. Jeżeli zaś poszukujemy pracy przez urząd pracy (Aetat) możemy skorzystać z tego prawa przez 6 miesięcy. Po tym czasie należy zdobyć pozwolenie na stały pobyt.

Aby zrobić to w Polsce należy złożyć wniosek w ambasadzie albo konsulacie Norwegii. Gdy przebywamy już na terenie Norwegii wniosek powinien być złożony w regionie, w którym się przebywa, na policji. Ten wniosek może też złożyć przyszły pracodawca, na prośbę pracownika.

Należy pamiętać, że nie można podjąć pracy bez pozwolenia na stały pobyt w kraju.

Proces legalizacji pobytu w Norwegii oraz rekrutacji wymaga posiadania odpowiednich dokumentów. Aby złożyć wniosek o zezwolenie na stały pobyt w kraju należy przede wszystkim mieć potwierdzenie zatrudnienia (ansettelsesbevis). Kolejnym dokumentem, niezależnie od tego, czy składamy wniosek w Polsce czy w Norwegii, jest paszport. Do tego potrzebne będzie osobne zdjęcie paszportowe. Te dokumenty są niezbędne do uzyskania pozwolenia na stały pobyt w Norwegii. Dokumenty potrzebne w procesie rekrutacji zależą od firmy oraz stanowiska, o które się ubiega przyszły pracownik. Każdy pracownik, po podpisaniu umowy, musi mieć swoją kartę podatkową - skattekort.

Według prawa pracy w Norwegii umowa o pracę powinna być podpisywana na stałe. Jest też kilka możliwości zatrudnienia tymczasowego. Wszystko to zależy od charakteru wykonywanej pracy. Umowę tymczasową można podpisać, gdy praca jest wykonywana w konkretnej porze roku, gdy pracownik jest zatrudniany w charakterze pomocy dodatkowej (ekstrahjelp), jest wzywany w razie potrzeby (tilkallingshjelp), pracuje przy projekcie lub na zastępstwo (vikariat) oraz gdy jako uczeń zdobywa kwalifikacje zawodowe lub odbywa szkolenie. Pracownik powinien uważać, czy pracodawca nie traktuje pracy jako tymczasowej, mimo, iż powinien zatrudnić pracownika na stałe. Zjawisko omijania obowiązku podpisania umowy na stałe jest szczególnie częste w budownictwie.

Przy każdym rodzaju zatrudnienia wymagana jest umowa pisemna, bez względu na to, jak krótki był czas zatrudnienia. Istnieje też możliwość zatrudnienia na czas określony pracowników na stanowiska kierownicze. Taka umowa będzie się różnić tym, że pracownik ma jasno określone i stałe obowiązki.

Jeżeli pracodawca odmawia podpisania umowy na stałe, mimo, że wykonywanej pracy nie można już uznawać za tymczasową, pracownik ma prawo wnieść o odszkodowanie lub wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy.

Umowa o pracę powinna zawierać wszystkie aspekty przyszłego zatrudnienia, tak, aby w przyszłości uniknąć nieporozumień. Podstawowymi zasadami kształtującymi umowę o pracę jest prawo i kodeks pracy. Ustalenia umowy nie mogą być z nimi sprzeczne. Jeśli prawo nie opisuje danych ustaleń między pracodawcą a pracownikiem, np. szczegóły dotyczące urlopu, wynagrodzenie dodatkowe za nadgodziny, należy opisać je w umowie. To samo tyczy się okresów próbnych. Jeżeli po podpisaniu umowy zostanie podjęta decyzja o zmianie części postanowień umowy i zostanie zaakceptowana przez obie strony, należy zapisać nowe ustalenia w umowie.

Umowa o pracę powinna zawierać niezbędne informacje o pracodawcy i pracowniku:
Dane osobowe stron, miejsce pracy, adres firmy.
Należy też opisać stanowisko i obowiązki przyszłego pracownika, kategorię pracy, datę jej rozpoczęcia.
Jeśli umowa jest podpisywana tymczasowo należy określić długość trwania umowy.
Umowa powinna też opisywać płacę, wymiar godzin pracy, przerwy, prawo do urlopu oraz okres wypowiedzenia.
Wszystko to stanowi minimum, jeśli chodzi o zawartość umowy. Warto dodać do niej dodatkowe ustalenia, w zależności od wykonywanej pracy.

Istnieje też możliwość podpisania tak zwanej umowy zbiorowej, czyli umowy ze związkiem zawodowym. Taka umowa nie jest umową o pracę, jednak zawiera ona opis warunków, które muszą być spełnione przy zatrudnieniu pracowników w firmie. Dla pracodawcy są to też wytyczne dotyczące wynagrodzeń. Gdy pracodawca podpisze umowę zbiorową jest zobowiązany jej przestrzegać, nawet gdy pracownik nie jest członkiem związku zawodowego. Pracodawca nie ma też prawa zabronić pracownikowi członkostwa w związku zawodowym. Jeśli pracownicy nie są zorganizowani w związek zawodowy podstawą prawną jest prawo Norwegii.

Podczas procesu rekrutacji przyszły pracodawca musi wypełnić szereg formalności. Po pierwsze należy wpisać firmę do systemu Rejestru Pracodawców - NAV Aa-registeret. Po znalezieniu odpowiedniego pracownika i uzgodnieniu wszystkich warunków pracy następuje podpisanie umowy. Obowiązkiem pracodawcy jest wypłata pensji i opłacenie odpowiednich podatków, zapewnienie warunków do pracy oraz szkolenie pracownika z HMS, które jest odpowiednikiem BHP. Podczas tego szkolenia pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o ryzyku związanym z wykonywaniem pracy oraz, jeśli praca tego wymaga, zapewnić odpowiedni sprzęt ochronny. Oprócz tego pracodawca musi wypełnić A-melding za poprzedni miesiąc do 5 dnia miesiąca. A-melding jest raportem o pracowniku, wysokości jego wynagrodzenia brutto, wysokości kwoty odprowadzanej na podatek.

Warunki pracy są jednym z najważniejszych aspektów umowy o pracę. Powinny zostać ustalone dokładnie przed podpisaniem umowy. Wszystkie ustalenia muszą być zgodne z prawem i ustawami panującymi w Norwegii. Dla pracowników z Polski ważne też jest, by warunki pracy były tak samo dobre dla nich jak i dla pracowników pochodzenia Norweskiego.

Gdy liczba pracowników przekroczy 50 osób potrzebna będzie komisja BHP (Arbeidsmiljøutvalg). Zarówno inspektor jak i komisja BHP ma za zadanie dbać o bezpieczeństwo pracowników, dobre warunki pracy oraz o odpowiednie rozwiązywanie konfliktów z pracodawcą na ten temat. Jeśli ryzyko uszczerbku na zdrowiu jest duże, firma ma obowiązek zapewnić pracowniom własną opiekę zdrowotną (bedriftshelsetjeneste).Pracodawca ma obowiązek ubezpieczyć pracowników od szkód, jakie mogą wystąpić podczas pracy.

Pracodawca ma obowiązek sporządzić grafik i przedstawić go pracownikom nie później niż dwa tygodnie przed rozpoczęciem pracy. Jeśli pracownicy są wysyłani do pracy na okres kilku dni, pracodawca ma obowiązek zapewnić im zakwaterowanie i wyżywienie. Istnieje też możliwość rozliczenia kosztów wyjazdu na podstawie rachunków jakie otrzymał pracownik w czasie wyjazdu służbowego.

Cztery razy w ciągu roku można powiadomić pracodawcę ustnie bez zaświadczenia od lekarza, w przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony od co najmniej dwóch miesięcy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony od co najmniej 28 dni przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego. Ta zasada nie obowiązuje w przypadku wypadku przy pracy – pracownik ma prawo do zasiłku od pierwszego dnia zatrudnienia.

Warunki pracy głównie zależą od pracodawcy. Ma on prawo zarządzać, czyli organizować i kontrolować pracę pracownika. Prawo to wynika z umowy o pracę, więc jeśli polecenie pracodawcy mieści się w granicach umowy - należy je wykonać. Pracodawca nie może też wymagać od pracownika rzeczy nielegalnych, niezgodnych z prawem, kodeksem pracy lub umową ze związkiem zawodowym.

Jeżeli warunki pracy są nieodpowiednie lub niebezpieczne dla zdrowia pracowników należy bezzwłocznie poinformować o tym pracodawcę oraz społecznego męża zaufania.

Podstawą do wypłaty jest wypełniana przez pracownika timelista, w której zapisuje swoją obecność, wykonane zadania w pracy oraz ile godzin przepracował. Na podstawie tego naliczana i wypłacana jest wypłata. Od tej kwoty pracodawca odprowadza odpowiednie podatki. O wysokości podatków odprowadzanych od kwoty wynagrodzenia brutto, innych potrąceniach z wypłaty zgodnych z ustawami i kodeksem pracy oraz z metody naliczania dodatku urlopowego pracodawca ma obowiązek powiadomić pracownika po przekazaniu wypłaty. Koszty zatrudnienia pracownika w firmie, zarówno stałe i zmienne, ponosi pracodawca.

Należy jednak pamiętać, że Państwowa Inspekcja Pracy nie jest upoważniona do egzekwowania tego typu sporów między pracownikiem a pracodawcą.

Wynagrodzenie za urlop w Norwegii i zasiłek chorobowy Pracownik ma prawo do wynagrodzenia za urlop (ferienpenger). Zazwyczaj wynosi ono 10,2% od kwoty wynagrodzenia brutto. Oprócz tego pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku chorobowego przez pierwsze 16 dni choroby.

Wszelkie koszty, które są związane z zatrudnieniem pracownika w firmie, ponosi pracodawca. Koszty te można podzielić na stałe i zmienne. Do stałych kosztów zaliczyć można podatki, opłaty arbeidsgiveravgift i ferienpenger, zaś zmienne to między innymi szkolenia z HMS czy zasiłki chorobowe.

Koszty stałe:

Każda wypłata podlega opodatkowaniu. Obowiązkiem pracodawcy jest odprowadzić ten podatek. Pracodawca do 15 dnia miesiąca wypłaca zaliczkę na podatek dochodowy – skattetrekk oraz arbeidsgiveravgift czyli obowiązkową opłatę z tytułu zatrudnienia pracownika. Jej wysokość zależy od regionu, w którym znajduje się firma. Zazwyczaj wynosi 14,1% od kwoty wynagrodzenia brutto.

Od kwoty wynagrodzenia brutto naliczana jest obowiązkowa składka emerytalna (obligatorisk tjenestepensjon - OTP) w wysokości minimum 2% od kwoty wynagrodzenia brutto.

Kolejną opłatą jest wynagrodzenie za urlop – ferienpenger. Wynosi ono ok. 10,2% od kwoty wynagrodzenia brutto.

Koszty zmienne:

Pracownik musi odbyć szkolenie z BHP (w Norwegii zwane HMS). Kolejnym kosztem zmiennym jest zasiłek chorobowy. Jest on wypłacany przez pierwsze 16 dni choroby.

Łącznie koszty zmienne stanowią ok. 5% od kwoty wynagrodzenia brutto.

W Norwegii jest wiele związków zawodowych, które czuwają nad warunkami pracy danych grup zawodowych. Każdy związek zawodowy może podpisać z pracodawcą umowę zbiorową, w której określi warunki pracy, pensje itp. dla pracowników tej firmy. Podczas sporządzania i podpisywania umowy o pracę pracodawca jest zobowiązany przestrzegać ustaleń umowy zbiorowej.

Każdy pracownik ma prawo należeć do związku zawodowego. Pracodawca nie może mu tego uniemożliwić.

Inną formą pomocy dla pracowników jest kontakt ze społecznym mężem zaufania. Jest to osoba, która dba, by pracodawca dotrzymywał wszystkich zobowiązań wobec pracowników.

Zarówno pracownika jak i pracodawcę obowiązują prawo oraz kodeksy dotyczące pracy. Umowa o pracę nie może być z nimi sprzeczna, tak samo jak polecenia pracodawcy dla pracownika.

Nad wszystkim czuwa Państwowa Inspekcja Pracy: Arbeidstilsynet. W sytuacji konfliktowej można zgłosić się o poradę prawną. Osobą, do której można się zwrócić, gdy łamana jest ustawa o dyskryminacji jest Rzecznik do spraw równouprawnienia i dyskryminacji (Likestillings- og diskrimineringsombudet). Komisja do spraw równouprawnienia i dyskryminacji ma prawo egzekwować postanowienia ustawy o dyskryminacji i kodeksu pracy.

Powyższe ustawy chronią pracowników przed wykorzystywaniem przez pracodawców, złymi warunkami pracy oraz dyskryminacją pośrednią i bezpośrednią ze względu na płeć, pochodzenie, wyznawaną religię, orientację seksualną, wiek, poglądy polityczne czy niepełnosprawność. Pracodawca nie może też dyskryminować pracowników ze względów na członkostwo w związkach zawodowych. Prawo to chroni wszystkich pracowników, niezależnie od rodzaju zatrudnienia (stałe lub tymczasowe) lub od czasu zatrudnienia.

Potrzebujesz pomocy w sferze formalności Twojego biznesu?